1. INLEIDING
Wist je dat katten, net als wij, last kunnen krijgen van gebitsproblemen?
In deze blog staan gebitsproblemen bij katten centraal; welke gebitsproblemen kunnen ze krijgen? Hoe kan je die behandelen? En is dit te voorkomen?
NB. Deze foto van Sofie is gemaakt op 30 september 2022, twee dagen na de operatie aan haar gebit.
2. HET KATTENGEBIT
Een kitten wordt geboren zonder tanden en kiezen. De eerste melktandjes komen vanaf 3 weken door. Het melkgebit gaat wisselen vanaf een maand of 3. En met de leeftijd van 6 tot 7 maanden heeft hij zijn blijvende gebit. Dat bestaat uit 16 tanden en 14 kiezen.
Katten hebben een zogenoemd schaargebit; voedsel wordt klein gemaakt door door te bijten of te ‘knippen’ en niet door te kauwen zoals wij dat doen.
Het gebit en de mond van de kat zijn aangepast aan zijn rol als jager. Zijn tong bevat kleine haakjes waarmee hij zich kan wassen. Driekwart van alle katten ouder dan drie jaar heeft gebitsproblemen. Dat bemoeilijkt het eten en wassen. Omdat katten hun pijn goed kunnen verbergen, vallen gebitsproblemen niet altijd op. Het is daarom heel belangrijk om het gebit van de kat gezond te houden.
3. GEBITSPROBLEMEN
3.1 Gebitsproblemen bij kittens
Kittens kunnen last krijgen van een gebroken tand of kies, en dubbele melktanden. Bij dubbele melktanden kan er vuil achterblijven en kunnen volwassen tanden niet goed doorkomen. Ook kunnen kittens ontstoken tandvlees krijgen. Dat oogt rood en is pijnlijk. Soms is dat het gevolg van slecht kauwen. Bij sommige rassen komt ontstoken tandvlees vaker voor, zoals de Main Coon, Siamees en Burmees.
3.2 Gebitsproblemen bij volwassen katten
Volwassen katten kunnen last krijgen van gaatjes, losse tanden en kiezen en van ontstoken tandvlees. Ontstoken tandvlees is meestal het gevolg van tandplak.
Tandplak bestaat uit etensresten en bacteriën en vormt een plakkerig laagje op het gebit. Als tandplak zich vermengt met de mineralen uit het speeksel, ontstaat er tandsteen. Wordt dat niet weggehaald, dan gaat het ontsteken. Een ontsteking van het tandvlees heet gingivitis. Als ook de weefsels eromheen ontstoken raken, is er sprake van paradontitis. Gingivitis en paradontitis zijn pijnlijk en de kat kan hierdoor zijn tanden en kiezen verliezen.
Naast gingivitis en paradontitis zijn er nog twee veel voorkomende problemen van het kattengebit: FORL (feline odontoclastic resorptive lesions) en stomatitis.
Bij FORL lossen delen van het gebit op. Hierbij kunnen het tandbot en/of de wortels bloot komen te liggen en aangetast raken. De oorzaak onbekend. Stomatitis is een infectie van het mondslijmvlies. Dit kan het gevolg zijn van een vreemd voorwerp in de mond, een virusziekte of een gebitsprobleem. Een kat met stomatitis heeft moeilijkheden met eten en de mond ziet rood.
3.2 Symptomen die kunnen wijzen op gebitsproblemen
- de kat stinkt uit de mond; een gezonde kat heeft geen slechte adem
- de kat schrikt van het eten
- de kat kwijlt
- de kat veegt de mond af met een pootje na het eten
- de kat eet langzaam
- de kat wordt kieskeuriger met het eten
- de kat gaat tandenknarsen
- de kat verzorgt de huid minder
- de tanden of kiezen hebben gele of bruine vlekken
- de kat heeft rood tandvlees
- de kat heeft bloederig tandvlees
- de kat wil niet geaaid worden
- de kat trekt zich terug
3.3 Gevolgen van gebitsproblemen
Een probleem met het gebit kan leiden tot een ontsteking in de mondholte van de kat. Als die ontsteking niet wordt behandeld, kan dat niet alleen leiden tot het verlies van tanden of kiezen. Het kan ook problemen veroorzaken in de rest van het lichaam. De ontsteking van het tandvlees activeert namelijk de afweer van het lichaam om de strijd aan te gaan met bacteriën. Op die manier kunnen de bacteriën ook een ontsteking veroorzaken in de nieren, het hart, de longen of de lever. Het op tijd ontdekken en adequaat behandelen van gebitsproblemen is dus erg belangrijk.
4. GEBITSPROBLEMEN BEHANDELEN
Het soort behandeling hangt af van wat er gaande is in de mond van de kat. Is er alleen sprake van tandplak en tandsteen? Dan kan het gebit onder narcose worden gereinigd. Als er sprake is van gingivitis en paradontitis, dan kan het nodig zijn om de tand of kies te trekken. Hoe eerder er wordt ingegrepen, hoe minder ingrijpend de behandeling is. Het is daarom belangrijk om elk jaar het gebit van de kat te laten controleren. Ook als de kat geen klachten aangeeft.
5. GEBITSPROBLEMEN VOORKOMEN
5.1 Algemene adviezen
- Controleer regelmatig het gebit van je kat. Ook als er niks aan de hand is, is het belangrijk dat het voor de kat normaal is om in de mond te laten kijken
- Geef je kat brokjes die bijdragen aan een gezond gebit. Je kunt de dierenarts om advies vragen
- Geef je kat speelgoed waarop het kan kluiven; bijvoorbeeld Matabi stokjes
- Laat de dierenarts jaarlijks het gebit van je kat controleren, en laat indien nodig tandplak en tandsteen verwijderen
- Poets de tanden van je kat, het liefst dagelijks maar in ieder geval 3 keer per week. Zie hiervoor bij punt 5.2.
5.2 Tanden poetsen
Door het gebit van de kat te poetsen, verwijder je tandplak en help je het ontstaan van tandsteen voorkomen. Dat maakt de kans op ontstekingen kleiner, en draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van de kat.
Er bestaan speciale tandenborstels voor katten en puppy’s. Zowel een borstel, als een vingertandenborstel die je over je vinger kunt schuiven. Deze zijn te koop bij de dierenarts, dierenwinkel, het tuincentrum en online.
Gebruik een tandpasta die speciaal voor katten is. In ons eigen tandpasta zit vaak Xylitol en fluor; dat is voor veel dieren giftig. Bovendien is tandpasta voor katten vaak verrijkt met een smaakje, zoals lever. Dat maakt het poetsen wat makkelijker. Je vindt kattentandpasta bij de dierenarts, dierenwinkel, het tuincentrum en online.
Stappenplan voor tanden poetsen:
Stap 1, wennen: Laat de kat eerst een paar dagen wennen aan de tandpasta. Doe een klein beetje op je vinger en laat het daar vanaf likken. Beloon de kat als hij dat toelaat . Gaat dit goed? Ga dan naar stap 2.
Stap 2, gaasje: Doe een beetje tandpasta op een gaasje. Til de bovenlip van de kat voorzichtig op en probeer met het gaasje een beetje tandpasta op het gebit te smeren. Beloon de kat als hij dat toelaat. Gaat dit goed? Ga dan naar stap 3.
Stap 3, (vinger)tandenborstel: Til de bovenlip van de kat op en begin langzaam met het borstelen van de hoektanden. Bouw het iedere keer een beetje verder op. Forceer niks en beloon je kat als het goed gaat.
Probeer de kat niet te dwingen. Lukt het echt niet? Vraag dan advies aan de dierenarts.
6. GERAADPLEEGDE BRONNEN
Anicura: Site van de Anicura dierenartsen met medische informatie over huisdieren. Deze link gaat specifiek over het melkgebit van katten.
https://www.anicura.nl/over-huisdieren/kat/kennisbank/melktanden-van-katten/
Anicura: Site van de Anicura dierenartsen met medische informatie over huisdieren. Deze link gaat specifiek over ontstoken tandvlees bij katten.
https://www.anicura.nl/over-huisdieren/kat/kennisbank/tandvleesontsteking/#:~:text=Ontstoken%20tandvlees%20wordt%20gingivitis%20genoemd,snel%20gaat%20bloeden%20bij%20aanraking.&text=Veel%20katten%20krijgen%20er%20vanaf,kan%20ook%20juveniele%20gingivitis%20voorkomen .
Boek Katten en hun verzorging: ‘Het complete handboek voor de verzorging van uw kat’.
https://www.bol.com/nl/nl/p/katten-en-hun-verzorging/1001004001532733/
Boek Katten voor dummies: ‘Leerzaam leesvoer voor alle kattenliefhebbers’,
https://www.bol.com/nl/nl/p/voor-dummies-katten-voor-dummies/1001004001998770/?Referrer=ADVNLGOO002008J-G-137951546549-S-1680058849903-1001004001998770&gclid=EAIaIQobChMI6r7ykNK--gIVEtB3Ch16vQAQEAQYASABEgJHCfD_BwE
Prins Petfood: verkoopsite van katten- en hondenvoer, met medische informatie.
https://www.prinspetfoods.nl/nl_NL/advies/gebit-kat#:~:text=Gebitsproblemen%20bij%20de%20kat%20herkennen,eten%20of%20liever%20zachtvoer%20eten .
Sterkliniek dierenartsen Amsterdam: site van deze kliniek met medische informatie over huisdieren. https://www.sterkliniekamsterdam.nl/index.php/diereninformatie/kat/58-gebitsproblemen-bij-volwassen-katten
Stichting Dierenlot: steunt lokale en regionale dierenorganisaties.
https://www.dier.nu/dierenweetjes-artikel/hoe-herken-je-gebitsproblemen-bij-je-hond-of-kat?gclid=EAIaIQobChMI86vzp728-gIVYICDBx08rQLwEAAYAyAAEgLyvfD_BwE
Voor mijn dier: informatieve webshop voor huisdieren.
https://voormijndier.nl/blogs/post/hoe-poets-je-de-tanden-van-je-kat#:~:text=Bouw%20het%20iedere%20keer%20op,het%20begin%20best%20lastig%20zijn .
Wist je dat katten, net als wij, last kunnen krijgen van gebitsproblemen?
In deze blog staan gebitsproblemen bij katten centraal; welke gebitsproblemen kunnen ze krijgen? Hoe kan je die behandelen? En is dit te voorkomen?
NB. Deze foto van Sofie is gemaakt op 30 september 2022, twee dagen na de operatie aan haar gebit.
2. HET KATTENGEBIT
Een kitten wordt geboren zonder tanden en kiezen. De eerste melktandjes komen vanaf 3 weken door. Het melkgebit gaat wisselen vanaf een maand of 3. En met de leeftijd van 6 tot 7 maanden heeft hij zijn blijvende gebit. Dat bestaat uit 16 tanden en 14 kiezen.
Katten hebben een zogenoemd schaargebit; voedsel wordt klein gemaakt door door te bijten of te ‘knippen’ en niet door te kauwen zoals wij dat doen.
Het gebit en de mond van de kat zijn aangepast aan zijn rol als jager. Zijn tong bevat kleine haakjes waarmee hij zich kan wassen. Driekwart van alle katten ouder dan drie jaar heeft gebitsproblemen. Dat bemoeilijkt het eten en wassen. Omdat katten hun pijn goed kunnen verbergen, vallen gebitsproblemen niet altijd op. Het is daarom heel belangrijk om het gebit van de kat gezond te houden.
3. GEBITSPROBLEMEN
3.1 Gebitsproblemen bij kittens
Kittens kunnen last krijgen van een gebroken tand of kies, en dubbele melktanden. Bij dubbele melktanden kan er vuil achterblijven en kunnen volwassen tanden niet goed doorkomen. Ook kunnen kittens ontstoken tandvlees krijgen. Dat oogt rood en is pijnlijk. Soms is dat het gevolg van slecht kauwen. Bij sommige rassen komt ontstoken tandvlees vaker voor, zoals de Main Coon, Siamees en Burmees.
3.2 Gebitsproblemen bij volwassen katten
Volwassen katten kunnen last krijgen van gaatjes, losse tanden en kiezen en van ontstoken tandvlees. Ontstoken tandvlees is meestal het gevolg van tandplak.
Tandplak bestaat uit etensresten en bacteriën en vormt een plakkerig laagje op het gebit. Als tandplak zich vermengt met de mineralen uit het speeksel, ontstaat er tandsteen. Wordt dat niet weggehaald, dan gaat het ontsteken. Een ontsteking van het tandvlees heet gingivitis. Als ook de weefsels eromheen ontstoken raken, is er sprake van paradontitis. Gingivitis en paradontitis zijn pijnlijk en de kat kan hierdoor zijn tanden en kiezen verliezen.
Naast gingivitis en paradontitis zijn er nog twee veel voorkomende problemen van het kattengebit: FORL (feline odontoclastic resorptive lesions) en stomatitis.
Bij FORL lossen delen van het gebit op. Hierbij kunnen het tandbot en/of de wortels bloot komen te liggen en aangetast raken. De oorzaak onbekend. Stomatitis is een infectie van het mondslijmvlies. Dit kan het gevolg zijn van een vreemd voorwerp in de mond, een virusziekte of een gebitsprobleem. Een kat met stomatitis heeft moeilijkheden met eten en de mond ziet rood.
3.2 Symptomen die kunnen wijzen op gebitsproblemen
- de kat stinkt uit de mond; een gezonde kat heeft geen slechte adem
- de kat schrikt van het eten
- de kat kwijlt
- de kat veegt de mond af met een pootje na het eten
- de kat eet langzaam
- de kat wordt kieskeuriger met het eten
- de kat gaat tandenknarsen
- de kat verzorgt de huid minder
- de tanden of kiezen hebben gele of bruine vlekken
- de kat heeft rood tandvlees
- de kat heeft bloederig tandvlees
- de kat wil niet geaaid worden
- de kat trekt zich terug
3.3 Gevolgen van gebitsproblemen
Een probleem met het gebit kan leiden tot een ontsteking in de mondholte van de kat. Als die ontsteking niet wordt behandeld, kan dat niet alleen leiden tot het verlies van tanden of kiezen. Het kan ook problemen veroorzaken in de rest van het lichaam. De ontsteking van het tandvlees activeert namelijk de afweer van het lichaam om de strijd aan te gaan met bacteriën. Op die manier kunnen de bacteriën ook een ontsteking veroorzaken in de nieren, het hart, de longen of de lever. Het op tijd ontdekken en adequaat behandelen van gebitsproblemen is dus erg belangrijk.
4. GEBITSPROBLEMEN BEHANDELEN
Het soort behandeling hangt af van wat er gaande is in de mond van de kat. Is er alleen sprake van tandplak en tandsteen? Dan kan het gebit onder narcose worden gereinigd. Als er sprake is van gingivitis en paradontitis, dan kan het nodig zijn om de tand of kies te trekken. Hoe eerder er wordt ingegrepen, hoe minder ingrijpend de behandeling is. Het is daarom belangrijk om elk jaar het gebit van de kat te laten controleren. Ook als de kat geen klachten aangeeft.
5. GEBITSPROBLEMEN VOORKOMEN
5.1 Algemene adviezen
- Controleer regelmatig het gebit van je kat. Ook als er niks aan de hand is, is het belangrijk dat het voor de kat normaal is om in de mond te laten kijken
- Geef je kat brokjes die bijdragen aan een gezond gebit. Je kunt de dierenarts om advies vragen
- Geef je kat speelgoed waarop het kan kluiven; bijvoorbeeld Matabi stokjes
- Laat de dierenarts jaarlijks het gebit van je kat controleren, en laat indien nodig tandplak en tandsteen verwijderen
- Poets de tanden van je kat, het liefst dagelijks maar in ieder geval 3 keer per week. Zie hiervoor bij punt 5.2.
5.2 Tanden poetsen
Door het gebit van de kat te poetsen, verwijder je tandplak en help je het ontstaan van tandsteen voorkomen. Dat maakt de kans op ontstekingen kleiner, en draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van de kat.
Er bestaan speciale tandenborstels voor katten en puppy’s. Zowel een borstel, als een vingertandenborstel die je over je vinger kunt schuiven. Deze zijn te koop bij de dierenarts, dierenwinkel, het tuincentrum en online.
Gebruik een tandpasta die speciaal voor katten is. In ons eigen tandpasta zit vaak Xylitol en fluor; dat is voor veel dieren giftig. Bovendien is tandpasta voor katten vaak verrijkt met een smaakje, zoals lever. Dat maakt het poetsen wat makkelijker. Je vindt kattentandpasta bij de dierenarts, dierenwinkel, het tuincentrum en online.
Stappenplan voor tanden poetsen:
Stap 1, wennen: Laat de kat eerst een paar dagen wennen aan de tandpasta. Doe een klein beetje op je vinger en laat het daar vanaf likken. Beloon de kat als hij dat toelaat . Gaat dit goed? Ga dan naar stap 2.
Stap 2, gaasje: Doe een beetje tandpasta op een gaasje. Til de bovenlip van de kat voorzichtig op en probeer met het gaasje een beetje tandpasta op het gebit te smeren. Beloon de kat als hij dat toelaat. Gaat dit goed? Ga dan naar stap 3.
Stap 3, (vinger)tandenborstel: Til de bovenlip van de kat op en begin langzaam met het borstelen van de hoektanden. Bouw het iedere keer een beetje verder op. Forceer niks en beloon je kat als het goed gaat.
Probeer de kat niet te dwingen. Lukt het echt niet? Vraag dan advies aan de dierenarts.
6. GERAADPLEEGDE BRONNEN
Anicura: Site van de Anicura dierenartsen met medische informatie over huisdieren. Deze link gaat specifiek over het melkgebit van katten.
https://www.anicura.nl/over-
Anicura: Site van de Anicura dierenartsen met medische informatie over huisdieren. Deze link gaat specifiek over ontstoken tandvlees bij katten.
https://www.anicura.nl/over-
Boek Katten en hun verzorging: ‘Het complete handboek voor de verzorging van uw kat’.
https://www.bol.com/nl/nl/p/
Boek Katten voor dummies: ‘Leerzaam leesvoer voor alle kattenliefhebbers’,
https://www.bol.com/nl/nl/p/
Prins Petfood: verkoopsite van katten- en hondenvoer, met medische informatie.
https://www.prinspetfoods.nl/
Sterkliniek dierenartsen Amsterdam: site van deze kliniek met medische informatie over huisdieren. https://www.
Stichting Dierenlot: steunt lokale en regionale dierenorganisaties.
https://www.dier.nu/
Voor mijn dier: informatieve webshop voor huisdieren.
https://voormijndier.nl/blogs/