.jpg)
1. INLEIDING
Heel goed nieuws. In Nederland kunnen katten met FIP sinds kort legaal worden behandeld. In deze blog vind je alles over de kattenziekte FIP en de mogelijkheid om FIP te behandelen.
Auteur: Anoeska van Meeteren, voor Superjanneke
Datum van publicatie: 26 oktober 2023
2. WAT IS FIP
FIP (Feline Infectieuze Peritonitis) is een ernstige kattenziekte die zonder behandeling tot de dood leidt. Het ontstaat als een relatief onschuldig darmvirus muteert (= verandert). Dat darmvirus heet kattencorona.
Kattencorona is niet besmettelijk voor mensen en andere dieren. Meestal geeft het lichte klachten aan de darmen (diarree) en/of luchtwegen (neusvocht, traanvocht). Bijna elke kat komt daar in zijn leven wel eens mee in contact. Bij enkele katten muteert kattencorona in een kwaadaardige variant. Die variant heet FIP.
3. TWEE VORMEN FIP: NATTE FIP EN DROGE FIP
3.1 Natte FIP is de acute vorm. Hierbij lekken bloedvaten en ontstaat er vocht in de borstkas en/of buikholte. De kat is vaak erg ziek en kan erg benauwd zijn.
3.2 Droge FIP is de chronische vorm. De symptomen zijn afhankelijk van welke organen aangetast zijn. Voorbeelden hiervan zijn geelzucht en gezwellen bij de darmen.
3.2.1 Oculaire FIP is een droge vorm waarbij de ogen zijn aangetast. De ogen kunnen een waas krijgen en de pupillen kunnen verschillen in grootte.
3.2.2 Neurologische FIP is een droge vorm waarbij de hersenen zijn aangetast. Klachten hierbij kunnen zijn epilepsie en problemen met bewegen (ataxie).
4. HOE EN WANNEER ONTSTAAT FIP
FIP is niet besmettelijk. Het ontstaat wanneer kattencorona muteert. Kattencorona is wel besmettelijk. Katten kunnen dit op elkaar overbrengen. Direct via lichaamsvochten zoals urine en van moeder op kitten. Indirect via kleding en de kattenbak. Wanneer kattencorona muteert tot FIP is onbekend. Wel komt FIP in bepaalde situaties vaker voor:
4.1 Groepen: Veel katten met FIP leven in groepen. FIP wordt relatief vaak vastgesteld bij catteries en zwerfkatten.
4.2 Erfelijkheid: In Amerika is een gen ontdekt dat te maken heeft met FIP. Dat kan verklaren waarom FIP vaker voorkomt bij bepaalde rassen.
4.3 Stress: Stress lijkt een rol te spelen bij het ontstaan van FIP. Bijvoorbeeld na een verhuizing of castratie.
4.4 Leeftijd: De meeste katten met FIP zijn jonger dan 2 jaar. Bij een snelle diagnose en een adequate behandeling is hun overlevingskans hoog. Het genezingspercentage bij oudere katten is lager. Bij hen spelen andere aandoeningen en een verzwakt immuunsysteem een rol. Dat kan ze kwetsbaarder maken voor FIP, en het kan de behandeling tegen FIP beperken.
5. HOE STEL JE DE DIAGNOSE FIP
Er bestaat geen test die aantoont of een kat FIP heeft. Wel zijn er diverse onderzoeken die uitingsvormen van FIP kunnen opsporen.
5.1 Klinisch onderzoek: zijn er uiterlijke kenmerken die kunnen wijzen op FIP? Zoals aangetaste ogen (oculaire FIP) of neurologische verschijnselen (neurologische FIP).
5.2 Bloedonderzoek: bij FIP zie je vaker bloedarmoede, een verstoord eiwitgehalte en gestegen leverwaardes.
5.3 Röntgenonderzoek van borst- en/of buikholte: bij FIP is hier vaak vocht zichtbaar.
5.4 Biopt van borst- en/of buikholte: bij FIP is dit vocht vaak heldergeel.
NB. De symptomen van FIP zijn divers en kunnen overeenkomen met de symptomen van FeLV (kattenleukemie) en FIV (kattenaids). Daarom is het belangrijk om bij het verdenken van FIP de kat ook op FeLV en FIV te testen.
6. HOE KAN FIP WORDEN BEHANDELD?
6.1 Ontwikkeling van het medicijn
Tot voor kort stierven alle katten aan FIP. Dr. Pedersen, een vooraanstaand professor in de diergeneeskunde uit de Verenigde Staten, heeft er zijn levenswerk van gemaakt om een medicijn te vinden. In 2016 bereikte hij met zijn team een doorbraak. Ze gaven een antiviraal middel voor mensen aan 31 FIP katten. 25 Katten overleefden. Dat was nog niet eerder gebeurd. Dit middel heet GS-441524, ook wel GS genoemd. Na intensieve studies werd in 2018 vastgesteld, dat GS, toegediend door onderhuidse injecties en gedurende 12 weken natte FIP kan genezen. Verdere studies hebben aangetoond dat het middel (in een hogere dosering) ook effectief is voor droge FIP. Recentere studies laten zien dat behandeling met tabletten of capsules met GS ook effectief is.
Het onderzoek naar GS is in volle gang. Het is nog niet officieel erkend. En daarom mogen dierenartsen het nog niet voorschrijven. Eigenaren kunnen GS al wel importeren vanuit China. Het is daar op de markt onder de namen Mutian, Sak, Pine, Brava en Aurora. Wereldwijd verenigen mensen zich om elkaar te adviseren. Dat gaat meestal via Facebook (zie bronnenlijst).
Het blijft een risico om een kat zelf te behandelen. Maar de resultaten met GS zijn hoopgevend. Sinds anderhalf jaar worden katten met FIP in het Verenigd Koninkrijk en in Australië legaal behandeld vanuit een onderzoeksteam. En enkele maanden geleden is dat ook in Nederland gestart.
6.2 Legale behandeling van FIP in Nederland
Met ingang van 19 juni 2023 kunnen katten in Nederland legaal worden behandeld met GS-441524. Deze behandeling valt onder een groot onderzoek van de Universiteit in Utrecht en wordt gecoördineerd door drs. Marieke Knies, werkzaam als specialist-in-opleiding (interne geneeskunde van gezelschapsdieren). Je kunt contact met haar opnemen via FIP@uu.nl.
Wordt er een kat verdacht van FIP? Dan kan de dierenarts deze kat doorsturen naar één van de deelnemende klinieken voor een intake. Tijdens dat consult wordt de kat uitgebreid onderzocht. Is de kat te ziek of kan hij bijvoorbeeld niet slikken, dan zal hij de eerste dagen worden opgenomen en extra ondersteuning krijgen via een infuus. Uiteraard in overleg met de eigenaar.
Zodra het mogelijk is, zal de kat overgaan op orale medicatie (capsules). Deze behandeling zal in elk geval 12 weken duren. Tijdens de behandeling zijn er controlemomenten na 2, 4, 8 en 12 weken. Bij die controle wordt besproken hoe het met de kat gaat en wordt de kat uitgebreid onderzocht. Het is belangrijk dat de kat wekelijks wordt gewogen omdat de dosering van GS afhankelijk is van het gewicht van de kat.
De kosten van de behandeling hangen af van de situatie van de kat. Katten met neurologische FIP hebben een hogere dosering nodig dan katten met natte FIP. Zwaardere katten hebben een hogere dosering nodig dan lichtere katten. Soms is de kat zo ziek dat er een opname nodig is. De behandeling, inclusief alle controles, zal enkele duizenden euro’s kosten. Dat wordt op dit moment nog niet vergoed door een verzekering.
6.3 Kans op genezing van FIP
Het behandelen van een FIP kat is intensief. De kat is vaak erg ziek, de behandeling duurt lang en is duur. Maar resultaten uit het buitenland laten een hoog succespercentage zien: meer dan 85% van de katten geneest.
Door mee te doen aan deze studie krijgt niet alleen de kat die meedoet een kans, maar waarschijnlijk ook veel katten in de toekomst. De gegevens worden verzameld en onderzocht, om uit te vinden of FIP in de toekomst beter gediagnosticeerd kan worden. En of er belangrijke voorspellende factoren zijn voor de prognose (uitkomst).
Op 22 augustus 2021 schreef ik mijn eerste blog over FIP. Die sloot ik af met: “Zonder behandeling sterven alle katten met FIP. Met behandeling overleeft driekwart van deze katten. De behandeling wordt steeds vaker toegepast. Meestal bij zwerfkatten. En met name in landen als Turkije en Bulgarije. Ik duim dat hun ervaring de kennis zal geven om steeds meer katten te redden”.
7. GERAADPLEEGDE BRONNEN
Anicura: Over de nieuwe, legale behandelmogelijkheid van FIP
https://www.anicura.nl/over-
Anicura: Over de behandeling van FIP
https://www.anicura.nl/
Blog Superjanneke: De kattenziekte FIP (1)
https://superjanneke.blogspot.
Blog Superjanneke: De kattenziekte FIP (2) - update oktober 2021
https://superjanneke.blogspot.
Blog Superjanneke: De kattenziekte FIP (3) - update november 2021
https://superjanneke.blogspot.
Blog Superjanneke: De kattenziekte FIP (4) – update februari 2022
https://superjanneke.blogspot.
Blog Superjanneke: De kattenziekte FIP (5) - update maart 2022
https://superjanneke.blogspot.
Blog Superjanneke: De kattenziekte FIP (6) - update juli 2022
https://superjanneke.blogspot.
Blog Superjanneke: De kattenziekte FIP (7) - update mei 2023
https://superjanneke.blogspot.
Cattery One in a Million: kleinschalige fokker van Bengalen
www.cattery-oneinamillion.nl/
Curefip: Aanbieder van het FIP medicijn GS-441524
https://nl.curefip.com/
DSK: De Diergeneeskundige Studenten Kring
https://dskonline.nl/
Facebookgroep: Samen tegen FIP - FIP is te genezen
Facebookpagina: fipcure
Facebookpagina: Groomers Europe - kenniscentrum voor professionele vachtverzorgers.
FIP warriors: Informatie website over FIP en de behandelmogelijkheden
https://www.fipwarriors.eu/en/
Fipwijzer: Relatief nieuwe website waarop steeds meer informatie over FIP wordt gedeeld
https://fipwijzer.nl/
Katten trimsalon Cat pretty
kattentrimsaloncatpretty.nl/
Dr. Niels Pedersen: bio van dr. Niels Pedersen
www.vetmed.ucdavis.edu/
Dr. Niels Pedersen: Nieuwjaarsupdate Neurologische oculaire FIP
sockfip.org/2021-dr-pedersen-
Dr. Niels Pedersen: over het onderzoek van dr. Niels Pederson
www.researchgate.net/
Specialistische dierenkliniek Anicura, Utrecht
https://www.s-d-u.nl/welkom/
Universiteit Utrecht: Nieuwsbrief met link naar artikel ‘Nieuwe behandeloptie FIP’
https://www.uu.nl/nieuws/
Universiteit Utrecht: Aankondiging start trial behandeling FIP
https://www.uu.nl/nieuws/
Wikipedia
https://nl.wikipedia.org/wiki/
De Winn Feline Foundation: medische studies om de gezondheid en het welzijn van katten te verbeteren)
www.vin.com/apputil/project/