1. INLEIDING
Janneke is vorige week aan haar gebit geopereerd. En toen bleek ze ontstoken amandelen te hebben. Wat doen amandelen voor katten? En kan je een ontsteking voorkomen? Daarover gaat het in deze blog.
2. AMANDELEN
2.1 Amandelen bij mensen en katten
Amandelen zijn amandelvorige orgaantjes die je vindt bij de overgang naar de keel. Ze bestaan uit lymfeklierweefsel. Ze verzamelen en verwijderen veel van de ziekteverwekkers die binnenkomen via voedsel of ingeademde lucht. Hiermee versterken ze de afweer.
Bij mensen bevinden de amandelen zich in de neus- en keelholte.
Bij katten vormen de amandelen een ring rond de ingang van de keelholte. Bij katten zijn verschillende amandelen aanwezig. Ze worden genoemd naar hun locatie.
- gepaarde palatinale amandelen: bevinden zich aan weerszijden van het achterste uiteinde van de mondholte
- linguale amandelen: bevinden zich op de basis van de tong
- faryngeale amandelen: bevinden zich in de achterwand van het bovenste deel van de luchtwegen, direct na de neus en mond
- kleine tubale amandelen: omringen de openingen van de gehoorbuizen in de keelholte
2.2 Ontstoken amandelen bij katten: tonsillitis
Amandelen kunnen ontstoken raken, zowel bij mensen als bij katten.
Bij katten verloopt dit soms klachtenvrij. Soms herken je ontstoken amandelen bij katten aan hoesten, een slechte eetlust, lusteloosheid, slikproblemen en stinken uit de mond.
Bij katten met ontstoken amandelen is er meestal sprake van een onderliggende aandoening van de neus, mond of keel. Vaak hebben zij als kitten een heftige Niesziekte infectie doorgemaakt. Bij Niesziekte zijn de bovenste luchtwegen ontstoken. De klachten kunnen variëren van klachtenvrij tot eraan overlijden. Je ziet Niesziekte vooral op plekken waar katten in groepen leven, zoals in catteries, asielen en bij zwerfkatten. Het is nooit bewezen, maar het lijkt erop dat Niesziekte leidt tot ontstekingen in de mond- en keelholte van katten.
Andere oorzaken van ontstoken amandelen bij katten kunnen zijn: vreemde voorwerpen die zich in een amandel bevinden, geïrriteerde middelen, fysieke trauma’s, tumoren of een bacteriële infectie.
3. KAN JE ONTSTOKEN AMANDELEN BIJ KATTEN VOORKOMEN?
Ontstoken amandelen zijn niet te voorkomen. Maar je kunt de kat wel ondersteunen om de kans minimaal te maken. Hierbij zijn een goede gebitsverzorging en het beperken van stress heel belangrijk.
3.1 Bied je kat een goede gebitsverzorging
- Controleer regelmatig het gebit van je kat. Ook als er niks aan de hand is, is het belangrijk dat het voor de kat normaal is om in de mond te laten kijken
- Geef je kat voeding die bijdraagt aan een gezond gebit. Je kunt de dierenarts om advies vragen
- Geef je kat speelgoed waarop het kan kluiven; bijvoorbeeld Matabi stokjes
- Poets de tanden van je kat, het liefst dagelijks maar in ieder geval 3 keer per week. Gebruik een tandpasta die speciaal voor katten is
- Laat de dierenarts jaarlijks het gebit van je kat controleren, en laat indien nodig tandplak en tandsteen operatief verwijderen
3.2 Probeer zoveel mogelijk stress te voorkomen
3.2.1 Stress bij katten herken:
- wegkruipen, verstoppen
- veelvuldig likken
- grote ogen met dito pupillen
- kwijlen
- verhoogde schrikreactie
- diarree of braken
- sproeien in huis
- behoefte naast de bak doen
3.2.2 Stress bij katten beperken
- Vraag advies aan de dierenarts en kattengedragstherapeut
- Straf een dier dat bang of onrustig is nooit
- Wees voorspelbaar: hanteer duidelijke regels, wees consequent en bied zoveel mogelijk dagelijkse routine
- Richt je huis katvriendelijk in met verstopplekken, kattenmeubels en katvriendelijke geuren, zoals Kattenkruid en Feliway. Dit biedt plezier en voorkomt verveling
- Bereid veranderingen voor: Katten zijn routinedieren en een verandering is moeilijk voor ze
- Voedselverrijking: Geef je kat zijn eten verspreid over de dag, op verschillende manieren. Je kunt brokjes in huis verstoppen en gebruik maken van een puzzelbord. Hiermee moedig je het natuurlijke jachtinstinct aan, bied je plezier en voorkom je verveling
4. KAN JE ONTSTOKEN AMANDELEN BIJ KATTEN GENEZEN?
De dierenarts zal starten met antibiotica en eventueel pijnstillers.
Goede mondhygiëne heeft vaak een aanzienlijk positief effect. Indien nodig zullen tandplak en tandsteen onder narcose worden verwijderd. Samen met het tandenpoetsen geeft dit vaak een sterkte verbetering.
Langwerkende corticosteroiden (bijnierschorshormonen, bijvoorbeeld prednison) geven soms een goed resultaat. Het is belangrijk om daarbij goed op de bijwerkingen te letten.
Tot slot kan er worden gekozen voor virusonderdrukkende middelen (Virbagen®). De ervaringen hiermee zijn wisselend.
5. GERAADPLEEGDE BRONNEN
Blog Superjanneke:
Gebitsproblemen bij katten
https://superjanneke.blogspot.com/2022/10/gebitsproblemen-bij-katten.html
Blog Superjanneke: Niesziekte bij katten
https://superjanneke.blogspot.com/2022/08/niesziekte-bij-katten.html
Blog Superjanneke: Stress bij katten
https://superjanneke.blogspot.com/2024/05/stress-bij-katten.html
Dap Argus: Informatieve site van dierenspecialisten.
‘Aandoeningen van de mondholte bij de kat’
https://www.dap-argus.be/aandoeningen-van-de-mondholte-bij-de-kat/
Familyvet: Informatieve
Amerikaanse site van dierenspecialisten. ‘Keel- en mondontsteking bij
katachtigen’
https://familyvet.com/storage/app/media/Stomatitis.pdf
MSD Veterinary Manual:
Wereldwijde site met informatie over dierengezondheid. ‘Tonsillitis
bij katten’
https://www.msdvetmanual.com/cat-owners/lung-and-airway-disorders-of-cats/tonsillitis-in-cats
National Library of Medicine: Amerikaanse site met medische informatie. ‘Kattenamandelen’.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10611288/#:~:text=Several%20tonsils%20are%20present%20in,tonsil%2C%20and%20the%20pharyngeal%20tonsil.
Vets & Pets: Informatieve site van samenwerkende
dierenklinieken. ‘Stomatitis-gingivitis complex Kat’
https://vetsenpets.nl/diereninfo-item/tandheelkunde/stomatitis-gingivitis-complex-kat/